Istorija
Grad Sombor 1698. godine, uključujući džamije sa minaretima i hrišćansku crkvu sa tornjem koje dominiraju nad gradom
O nastanku i dalekoj prošlosti Sombora istoričari još i danas vode polemiku. Razlog tome su nepotpuni i oskudni istorijski izvori, međutim najviše njih do sada ima uverenje da je u 14. veku na vlastelinskom imanju razgranate ugarske porodice Cobor počela ubrzanije da se razvija naseobina, nastala još pre njihovog dolaska. Prvi arhivski pomen porodice Cobor potiče iz 1364. godine, a kao vlkastelini naselja Sentmihalj zapisani su najranije 1391. godine. Oni će se kasnije, kada je naseobina ojačala, predstavljati kao Cobori od Cobor Sent-Mihalja. Vremenom se Cobor Sent-Mihalj uvećavao i napredovao, a takođe se uvećavao broj domova i žetelja oko kaštela, što je Coborima pogodovalo jer su tako bili moćniji u međusobnim veleposedničkim obračunima. Opasnost od Turaka ubrzava odluku koja je odranije sazrevala o potrebi podizanja stamenog utvrđenja, i 1478. godine Cobori ga, uz dozvolu mađarskog kralja Matije Korvina podižu, i to im povećava ionako veliki ugled koji su uživali.
Turci osvajaju Sombor 1541. godine i narednih vek i po (sve do 1687) Sombor će biti turska trgovačka palanka i vojno sedište, ujedno i sedište najveće nahije u Segedinskom sandžaku.
Posle odlaska Turaka (1687) Sombor naseljavaju nove velike skupine Bunjevaca (1687) i Srba (1690) koje osnivaju jedinice milicije koja se hrabro borila u poznatim austrijsko-turskim bitkama kod Slankamena (1691) i kod Sente (1697). Zahvaljujući učešću u tim bitkama, Sombor 1702. g. dobija status vojničkog šanca na Potiskoj vojnoj granici, a od 1717. g. i status vojničkog mesta.
Dana 17. februara 1749. godine uz visoku cenu (150.000 rajnskih forinti je uplaćeno u carske trezore, što je sa pratećim taksama i prispelim kamatama teško opteretilo grad dugovima, koje će potpuno otplatiti tek 1806. godine), carica Marija Terezija potpisuje povelju kojom se Sombor uzdiže u rang slobodnih i kraljevskih gradova, i koja je na svečan način predata Somborcima 24. aprila 1749. godine. Sombor je ovim činom mnogo dobio. Avram Mrazović 1778. godine osniva školu „Normu“, sa prvim tečajevima za obrazovanje srpskih učitelja.
Od 1786. g. Sombor je i sedište Bačke (kasnije Bačko-bodroške) županije.
Napredak Sombora će potrajati do razmeća 19. i 20. veka, kada - bez obzira što 1905. godine grad dobija i električnu struju, ubrzano se elektrificirajući - počinju da javljaju prvi znaci stagnacije, koji će se umnožiti nakon Prvog svetskog rata i kulminirati podelom Kraljevine Jugoslavije na banovine, kada se ukidaju županije, a Sombor ulazi u sastav Dunavske banovine.
Zgrada Somborske Norme gde je osnovana prva škola za učitelje kod južnih Slovena
Centar banovine se seli u Novi Sad, a time i sve značajnije upravne, sudske i druge županijske ustanove. Sombor, koji je oduvek građen da bude centar, odjednom se našao unepovoljnom zaleđu, van magistralnih pravaca, sa nikad jakom privredom, čije bogato kulturno nasleđe ostade kao odblesak negdanje slavne prošlosti i preveliko opterećenje za smanjene materijalne mogućnosti. Međutim, Somborci su se istakli i u pripremanju i održavanju Velike narodne skupštine u Novom Sadu, na kojoj je 25. novembra 1918. godine doneta odluka o otcepljenju Srpskog, bunjevačkog i ostalog slovenskog naroda iz bivše Vojvodine od Ugarske i prisajedinjenje Banata, Bačke i Baranje Kraljevini Srbiji, a ujedno je izražena želja da se osnuje jedinstvena država Srba, Hrvata i Slovenaca“. U podne 12. aprila 1941. godine hortijevci bez otpora umarširavaju u Sombor. Grad je oslovođen 21. oktobra 1944. godine. Tokom novembra iste godine, u neposrednoj blizini Sombora, u Batinskoj bici završnim operacijama za oslobođenje Jugoslavije, ginuće za borbu nedovoljno obučeni mladi Somborci. U isto vreme njegovi žitelji će iskazati entuzijazam u opsluživanju velikog Bolničkog centra broj 2, kroz koji je za kratko vreme od početka Batinske bitke prošlo preko 28.000 ranjenih i obolelih partizana i crvenoarmejaca.
Grad Sombor 1698. godine, uključujući džamije sa minaretima i hrišćansku crkvu sa tornjem koje dominiraju nad gradom
O nastanku i dalekoj prošlosti Sombora istoričari još i danas vode polemiku. Razlog tome su nepotpuni i oskudni istorijski izvori, međutim najviše njih do sada ima uverenje da je u 14. veku na vlastelinskom imanju razgranate ugarske porodice Cobor počela ubrzanije da se razvija naseobina, nastala još pre njihovog dolaska. Prvi arhivski pomen porodice Cobor potiče iz 1364. godine, a kao vlkastelini naselja Sentmihalj zapisani su najranije 1391. godine. Oni će se kasnije, kada je naseobina ojačala, predstavljati kao Cobori od Cobor Sent-Mihalja. Vremenom se Cobor Sent-Mihalj uvećavao i napredovao, a takođe se uvećavao broj domova i žetelja oko kaštela, što je Coborima pogodovalo jer su tako bili moćniji u međusobnim veleposedničkim obračunima. Opasnost od Turaka ubrzava odluku koja je odranije sazrevala o potrebi podizanja stamenog utvrđenja, i 1478. godine Cobori ga, uz dozvolu mađarskog kralja Matije Korvina podižu, i to im povećava ionako veliki ugled koji su uživali.
Turci osvajaju Sombor 1541. godine i narednih vek i po (sve do 1687) Sombor će biti turska trgovačka palanka i vojno sedište, ujedno i sedište najveće nahije u Segedinskom sandžaku.
Posle odlaska Turaka (1687) Sombor naseljavaju nove velike skupine Bunjevaca (1687) i Srba (1690) koje osnivaju jedinice milicije koja se hrabro borila u poznatim austrijsko-turskim bitkama kod Slankamena (1691) i kod Sente (1697). Zahvaljujući učešću u tim bitkama, Sombor 1702. g. dobija status vojničkog šanca na Potiskoj vojnoj granici, a od 1717. g. i status vojničkog mesta.
Dana 17. februara 1749. godine uz visoku cenu (150.000 rajnskih forinti je uplaćeno u carske trezore, što je sa pratećim taksama i prispelim kamatama teško opteretilo grad dugovima, koje će potpuno otplatiti tek 1806. godine), carica Marija Terezija potpisuje povelju kojom se Sombor uzdiže u rang slobodnih i kraljevskih gradova, i koja je na svečan način predata Somborcima 24. aprila 1749. godine. Sombor je ovim činom mnogo dobio. Avram Mrazović 1778. godine osniva školu „Normu“, sa prvim tečajevima za obrazovanje srpskih učitelja.
Od 1786. g. Sombor je i sedište Bačke (kasnije Bačko-bodroške) županije.
Napredak Sombora će potrajati do razmeća 19. i 20. veka, kada - bez obzira što 1905. godine grad dobija i električnu struju, ubrzano se elektrificirajući - počinju da javljaju prvi znaci stagnacije, koji će se umnožiti nakon Prvog svetskog rata i kulminirati podelom Kraljevine Jugoslavije na banovine, kada se ukidaju županije, a Sombor ulazi u sastav Dunavske banovine.
Zgrada Somborske Norme gde je osnovana prva škola za učitelje kod južnih Slovena
Centar banovine se seli u Novi Sad, a time i sve značajnije upravne, sudske i druge županijske ustanove. Sombor, koji je oduvek građen da bude centar, odjednom se našao unepovoljnom zaleđu, van magistralnih pravaca, sa nikad jakom privredom, čije bogato kulturno nasleđe ostade kao odblesak negdanje slavne prošlosti i preveliko opterećenje za smanjene materijalne mogućnosti. Međutim, Somborci su se istakli i u pripremanju i održavanju Velike narodne skupštine u Novom Sadu, na kojoj je 25. novembra 1918. godine doneta odluka o otcepljenju Srpskog, bunjevačkog i ostalog slovenskog naroda iz bivše Vojvodine od Ugarske i prisajedinjenje Banata, Bačke i Baranje Kraljevini Srbiji, a ujedno je izražena želja da se osnuje jedinstvena država Srba, Hrvata i Slovenaca“. U podne 12. aprila 1941. godine hortijevci bez otpora umarširavaju u Sombor. Grad je oslovođen 21. oktobra 1944. godine. Tokom novembra iste godine, u neposrednoj blizini Sombora, u Batinskoj bici završnim operacijama za oslobođenje Jugoslavije, ginuće za borbu nedovoljno obučeni mladi Somborci. U isto vreme njegovi žitelji će iskazati entuzijazam u opsluživanju velikog Bolničkog centra broj 2, kroz koji je za kratko vreme od početka Batinske bitke prošlo preko 28.000 ranjenih i obolelih partizana i crvenoarmejaca.
Нема коментара:
Постави коментар